Staw ogrodowy lub naturalny zbiornik wodny to ozdoba każdego ogrodu, ale także ekosystem, który wymaga regularnej pielęgnacji. Z biegiem czasu w każdym stawie gromadzą się osady, liście, gałązki, resztki roślin i inne zanieczyszczenia. Jeśli nie zostaną usunięte, mogą powodować rozwój glonów, spadek ilości tlenu w wodzie oraz nieprzyjemny zapach. Jednym z najskuteczniejszych sposobów utrzymania zbiornika w dobrej kondycji jest mechaniczne czyszczenie stawu.
Dlaczego mechaniczne czyszczenie jest potrzebne?
Nawet najlepiej zaprojektowany system filtracyjny nie jest w stanie w pełni zatrzymać wszystkich zanieczyszczeń. Wraz z opadami, wiatrem i pyłami do stawu dostają się liście, trawa i kurz. Wraz z czasem tworzą one na dnie warstwę mułu, który zaburza równowagę biologiczną zbiornika. Woda staje się mętna, a tlen zużywany przez procesy gnilne nie wystarcza dla ryb i pożytecznych mikroorganizmów.
Mechaniczne czyszczenie pozwala usunąć te zanieczyszczenia fizycznie – bez stosowania chemii, która mogłaby zaszkodzić roślinom i zwierzętom wodnym. To podstawowy zabieg, który wykonuje się przynajmniej raz w roku, a w przypadku stawów kąpielowych lub dużych oczek wodnych – nawet częściej.
Odkurzacz do stawu
Najpopularniejszym urządzeniem do mechanicznego czyszczenia stawu jest odkurzacz wodny, zwany też odmulaczem. Działa on na podobnej zasadzie jak klasyczny odkurzacz, jednak zamiast powietrza zasysa wodę wraz z osadami z dna. Zanieczyszczona woda trafia do zbiornika filtracyjnego, gdzie oddziela się muł, liście i resztki roślin, a następnie oczyszczona woda może zostać zwrócona z powrotem do stawu.
Odkurzacze do stawów różnią się mocą i pojemnością. W małych oczkach wodnych wystarczy model o mniejszej mocy, natomiast w dużych zbiornikach potrzebny będzie sprzęt o większej sile ssania i dłuższym wężu. Warto wybierać urządzenia wyposażone w kilka końcówek – płaską do dna, wąską do szczelin i szeroką do czyszczenia brzegów.
Regularne używanie odkurzacza pozwala usunąć nagromadzony muł, który często jest przyczyną zielonej i mętnej wody. Dodatkowo, czyszczenie dna poprawia cyrkulację i natlenienie wody, co sprzyja zdrowiu ryb i roślin wodnych.
Czerpaki i siatki do zanieczyszczeń
Nie wszystkie zanieczyszczenia da się usunąć odkurzaczem. Na powierzchni stawu często unoszą się liście, gałązki i owady, które najlepiej zbierać ręczną siatką lub czerpakiem. To proste, ale bardzo skuteczne narzędzia, które pozwalają na bieżąco usuwać większe resztki z wody.
Do pracy przy większych stawach warto zaopatrzyć się w siatki z teleskopową rączką. Umożliwiają one sięganie dalej w głąb zbiornika bez konieczności wchodzenia do wody. Modele z drobną siatką zatrzymują nawet małe liście i owady, natomiast te z większymi oczkami sprawdzają się przy wyławianiu glonów nitkowatych lub resztek roślin.
Regularne wybieranie zanieczyszczeń z powierzchni zapobiega ich opadaniu na dno i powstawaniu mułu. Dzięki temu woda dłużej pozostaje czysta, a staw zachowuje estetyczny wygląd.
Pompy i filtry z funkcją czyszczenia mechanicznego
W nowoczesnych stawach montuje się również pompy z wbudowanymi filtrami mechanicznymi. Przepuszczają one wodę przez gąbki lub specjalne wkłady, które zatrzymują cząstki brudu. Choć nie zastąpią pełnego odmulania, to skutecznie wspierają utrzymanie czystości na co dzień.
Niektóre pompy mają funkcję automatycznego czyszczenia – woda przepływa przez filtr, a zanieczyszczenia są odprowadzane do osobnego pojemnika. Taki system działa nieprzerwanie, co ogranicza potrzebę ręcznej interwencji.
Usuwanie osadów z brzegów i strefy roślinnej
Podczas czyszczenia stawu nie wolno zapominać o brzegach i strefie roślinnej. To właśnie tam gromadzi się najwięcej resztek organicznych, które później trafiają do wody. Do ich usuwania przydają się szczotki z miękkim włosiem, które pozwalają oczyścić kamienie i folię, nie uszkadzając ich powierzchni.
Rośliny wodne również wymagają pielęgnacji. Zbyt gęste kępy pałki, sitowia czy tataraku warto przerzedzić, aby nie zacieniały nadmiernie wody i nie utrudniały przepływu. Przycinanie martwych liści i usuwanie obumarłych części roślin zapobiega gromadzeniu się zanieczyszczeń w strefie brzegowej.
Kiedy przeprowadzać czyszczenie stawu?
Najlepszym momentem na mechaniczne czyszczenie stawu jest wczesna wiosna lub późna jesień, kiedy woda jest chłodna, a ryby mniej aktywne. Wiosną usuwa się pozostałości po zimie, natomiast jesienią przygotowuje się zbiornik do sezonu chłodnego.
Jeśli staw jest duży lub mocno zanieczyszczony, czyszczenie można podzielić na etapy, aby nie zakłócić równowagi biologicznej. Warto unikać całkowitego spuszczania wody, ponieważ może to zaszkodzić mikroorganizmom i roślinom wodnym. Zamiast tego lepiej regularnie usuwać osady z dna i uzupełniać czystą wodą.
Mechaniczne czyszczenie a równowaga biologiczna
Ważne jest, aby mechaniczne czyszczenie wykonywać z umiarem. Nadmierne ingerowanie w dno lub zbyt częste usuwanie osadów może zaburzyć naturalne procesy oczyszczania biologicznego. Najlepsze efekty osiąga się wtedy, gdy działania mechaniczne wspiera się naturalnymi metodami – roślinnością filtrującą, bakteriami nitryfikacyjnymi i biopreparatami do wody.
Dobrze utrzymany staw nie wymaga radykalnych zabiegów. Wystarczy regularne odmulanie, wybieranie liści i przegląd filtrów, aby woda pozostała czysta, a ryby i rośliny czuły się dobrze.
No Responses